سيد محمود علائي معروف به آيت‌الله طالقاني (۱۳ اسفند ۱۲۸۹ - ۱۹ شهريور ۱۳۵۸) روحاني شيعه، سياست‌مدار از فعالان نهضت ملي شدن نفت و نهضت مقاومت ملي، از بنيادگذاران جبهه ملي دوم، از بنيادگذاران نهضت آزادي ايران، عضو مجلس خبرگان قانون اساسي و نخستين امام جمعه تهران پس از انقلاب ۵۷ بود. تحصيلات ابتدايي را نزد پدر آغاز كرد و پس از آن در مدارس رضويه و فيضيه قم تا سال ۱۳۱۷ تحصيل را تا درجه اجتهاد ادامه داد. در سال ۱۳۱۷ پس از گذران تحصيلات در مدرسه فيضيه و رضويه قم از عبدالكريم حائري يزدي اجازه نامه اجتهاد دريافت و در سال ۱۳۱۸ براي تدريس در مدرسه سپهسالار راهي تهران شد. طالقاني يكي از مخالفان فعال حكومت پهلوي بود و در موقعيت‌ها و شرايط مختلف به مخالفت با روندهاي جاري در حكومت دودمان پهلوي پرداخت و چندين بار در پي دستگيري روانه زندان شد. او در دوره‌هاي مختلف و شرايط گوناگون نظير رويداد كشف حجاب و نهضت ملي شدن نفت ، نهضت مقاومت ملي ، كودتاي ۲۸ مرداد، وقايع ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به مخالفت آشكار با رويكردهاي جاري حكومت پهلوي پرداخت و همچنين بارها به دلايل مختلف نظير پناه دادن سيد مجتبي نواب صفوي كه در آن زمان فراري محسوب مي‌شد يا ارائه آموزش‌هاي مذهبي و مبارزاتي و انتشار اعلاميه‌هاي اعتراضي به تبعيد و زندان محكوم شد.